Mili, na dniach planujemy uruchomić w aplikacji Droneradar Space usługę wsparcia opracowania dokumentacji przedlotowej zgodnie z SORA. Co to znaczy? To znaczy, że w stosunkowo prosty sposób będziecie mogli aplikować o loty o parametrach przekraczających NSTS, czyli np. powyżej 120m, dronami cięższymi niż 25kg i dalej niż 2km. Będzie to jednak wymagało zapoznania się z nowymi pojęciami. O ile znacie już zagadnienia związane procedurami normalnymi, bezpieczeństwa, awaryjnymi, ERP i Instrukcjami operacyjnymi o tyle w SORA pojawiają się inne, dość nieprzyjazne i na pierwszy rzut oka niezrozumiałe określenia. W związku z tym, pozwoliliśmy sobie na mały projekt edukacyjny.
Będziemy publikować artykuły nt. wybranych zagadnień starając się je opisać, zrozumiałymi (na ile potrafimy) słowami, tak aby można było je łatwo zrozumieć przyswoić i zapamiętać. Ich znajomość będzie potrzebna , aby nie powiedzieć niezbędna aby móc prawidłowo przejść cały proces SORA. Problem polega na tym, że wymagania stawiane w SORA nie różnią się właściwie co do ilości i jakości do wymagań stawianych liniom lotniczym w zarządzaniu ich flotą i lotami. Ale cóż. Aby latać w zgodzie z przepisami trzeba się pogodzić, jak to mówią psycholodzy „przepracować” i żyć z tym. Szczerze, nie sądzimy, aby EASA wycofała się ze swoich pomysłów dla kategorii szczególnej, dlatego pozostaje nam opcja „przyswojenia”.
Nie przejmujcie się, że nie widzicie od razu całego procesu. Spróbujcie przyswoić przedstawiony wycinek, a my wkrótce przygotujemy kontynuacje, tak żeby na koniec cyklu, wiedza ułożyła się Wam w spójną całość. Dzisiaj o trzypoziomowym Level of Robustness.
Hasła poziom solidności, odporności, integralności i pewności w kontekście analizy ryzyka przedlotowego brzmią odstraszająco. Ale spokojnie. W sumie, przedstawiają dość proste zagadnienia.
Zacznijmy od zrozumienia pojęcia Level of Robustness, tłumaczonego na język polski jako: poziom solidności, niezawodności lub bezpieczeństwa na przykładzie z życia codziennego. Wyobraźmy sobie sytuację, w której jesteśmy zatrzymani przez policję za różne wykroczenia...
Przypadek pierwszy: W obszarze o małym natężeniu ruchu pieszych, zaparkowaliśmy nieprawidłowo, przez co fragment samochodu wystawał na chodnik. Potencjalne ryzyko zmaterializowania się konsekwencji naszego wykroczenia, czyli, że piesi nie będą mieli, jak przejść jest znikome. Tłumacząc się, że przecież sposób zaparkowania nie ma negatywnego oddziaływania na pieszych, przekonujemy policję, że nie ma konieczności wystawienia mandatu. Policjant daje nam wiarę na słowo. To jest przykład tzw. NISKIEGO poziomu solidności (LOW robustness).
Przypadek drugi: Przejechaliśmy z dozwoloną prędkością na żółtym świetle. Policjant, który stał naprzeciwko, ale dość daleko, twierdzi, że wjechaliśmy na skrzyżowanie na czerwonym świetle, choć wiemy, że znając zasadę widzenia stereoskopowego nie mógł dostrzec gdzie byliśmy dokładnie w momencie przekraczania linii świateł. Pokazujemy nagranie z naszej kamerki, na którym jednoznacznie widać, że przejechaliśmy na żółtym świetle. Policjant po obejrzeniu filmiku odpuszcza. Mamy dowód rzeczowy, choć jego wiarygodność nie jest potwierdzona żadnym certyfikatem. W większości przypadków i w sprawach stosunkowo niegroźnych (duże skrzyżowanie, gdzie widać zbliżające się pojazdy z prostopadłych kierunków) taki dowód powinien wystarczyć. Innymi słowy okazując dowód w sprawie przechodzimy do ŚREDNIEGO poziomu solidności (MEDIUM robustness).
Przypadek trzeci: Zostaliśmy zatrzymani za przekroczenie prędkości. Spieramy się z Policją, że nie dokonaliśmy wykroczenia, bowiem nasz licznik pokazywał, załóżmy to 59km/h i podważamy wiarygodność pomiaru wykonanego przez służby porządkowe. Znając zasady fizyki, że energia rośnie wraz z kwadratem prędkości, potencjalne konsekwencje wypadku mogłyby być wysokie, stąd potencjalna kara bardziej dotkliwa. W takim wypadku policja pokazuje nam oficjalny certyfikat kalibracji fotoradaru. Wymóg posiadania tego certyfikatu, który został zaakceptowany przez kompetentną stronę trzecią oraz dotkliwe konsekwencje materializacji ryzyka wprowadzają nas w WYSOKI poziom solidności (HIGH robustness).
Powyższe przykłady choć lądowe dobrze ilustrują zagadnienie. W zależności od sytuacji, tym samym samochodem, na tej samej drodze, z tym samym składem osobowym doprowadziliśmy do trzech różnych sytuacji, wymagających trzech różnych sposobów traktowania. Proszę zwrócić uwagę, że każdy przypadek ma dwa aspekty. Pierwszy to konsekwencje zmaterializowania się zdarzenia i drugi to dowód jakiego używamy, aby uniknąć konsekwencji. To bardzo ważne, zanim przejdziemy dalej.
Teraz przekładając to na SORA
NISKI (LOW robustness) poziom pewności to taki, w którym wnioskodawca po prostu deklaruje, że wymagany poziom integralności Level of Integrity został osiągnięty przy założeniu, że konsekwencje zmaterializowania przypadku są niewielkie.
ŚREDNI (MEDIUM robustness) poziom pewności to taki, w którym wnioskodawca przedstawia dowody potwierdzające, że wymagany poziom integralności Level of Integrity został osiągnięty przy założeniu, że konsekwencje zmaterializowania się przypadku mogłyby być duże, ale nie tragiczne. Można to osiągnąć za pomocą własnych testów lub dowodu doświadczenia Level of Assurance.
WYSOKI (HIGH robustness) poziom zapewnienia to taki, w którym osiągnięty poziom integralności Level of Integrity został osiągnięty przy założeniu, że konsekwencje zmaterializowania się przypadku mogłyby być istotne, nawet tragiczne, a działania zapobiegawcze zostały uznane przez kompetentną stronę trzecią.
Dobrze, zatem co to są: POZIOM INTEGRALNOŚCI (Level of Integrity) i poziom WIARYGODNOŚCI (Level of Assurance)?
Poziom INTEGRALNOŚCI określa jak dobrze (skutecznie) nasze działanie obniża poziom ryzyka (np. że w nocy będziemy latać z włączonym światełkiem przez co prawdopodobieństwo zderzenia z innym statkiem powietrznym jest niższe), zaś poziom WIARYGODNOŚCI oznacza jaki mamy dowód, na skuteczność użytej lampki (czy mamy kwity na jasność lampki, długotrwałość świecenia). W zależności od sytuacji, wymagane są różne działania zapobiegawcze i różne potwierdzenia ich wiarygodności. Dla przykładu w nocnym locie, nad polem, poza miastem wystarczy deklaracja, że wyposażymy naszego drona w światełko, a w locie w mieście w strefie kontrolowanej CTR, blisko podejścia do lądowania samolotów pasażerskich będziemy musieli wykazać się certyfikatem, potwierdzającym wymaganą jasność światełka i plan działania na wypadek jej przepalenia w trakcie lotu.
Level of Assurance | Co jest wymagane? |
Niski (Low) | Wystarczy sama deklaracja - oświadczenie |
Średni (Medium) | Potrzebna deklaracja poparta danymi / analizą |
Wysoki (High) | Potrzebna weryfikacja przez właściwy organ lub podmiot wyznaczony przez właściwy organ |
Innymi słowy im większa potencjalnie szkodliwość (społeczna), tym większe wymagania. Im mamy lepszy sprzęt, lepsze procedury i aktualne kwity, tym mamy wyższy Level of Robustness. Ot, i cała filozofia.
I na koniec jeszcze jedna istotna rzecz. Może się zdarzyć, że będziemy musieli mieszać poziomy Level of Integrity i Level of Assurance dla określonego Poziomu solidności (Level of Robustness). Znaczy, że na potencjalnie niską szkodliwość będziemy musieli dostarczyć dużo kwitów. Takim przykładem może być np. lot w strefie chronionej, np. czasowego przebywania polityków w wybranym miejscu. Z punktu widzenia fizyki lotu, ten obszar nie różni się niczym innym od każdego innego obszaru, ale z punktu widzenia zdobycia odpowiednich zezwoleń, możemy być zmuszeni do aplikowania o oficjalne zgody w różnych trzyliterowych organizacjach. Z tego przykładu wynika również, że Level of Integrity i Level of Assurance nie są przypisane wyłącznie do zagadnień technicznych, ale mogą dotyczyć dla przykładu spraw formalnych.
Podsumowując: Level of Integrity to, to jakie podejmujemy działania, aby ryzyko się nie zmaterializowało. Level of Assurance to jakie mamy na to kwity. A Level of Robsuntess łączy nam to wszystko z pojęciem konsekwencji. Wszystko.
W kolejnym opowiadamy o celach bezpieczeństwa OSO. Zapraszamy: https://www.droneradar.space/post/cele-bezpiecze%C5%84stwa-czyli-oso-operational-safety-objectives .